Anasayfa > Faydalanıcılar > Çiftçiler > Çocuk İşçilik

Çocuk İşçilik

Çocuk İşçilik

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2012 raporuna göre; Türkiye’de 6-18 yaş arasında ekonomik faaliyette bulunan 893.000 çocuğun %44’ü mevsimlik tarım işinde çalışmakta olup, 393.000 çocuğun yarısı okula gitmeyip haftada 40 saatten fazla çalışmaktadır. Çocukların eğitim, sağlık, ekonomik sömürüden korunma, uygun standartta yaşama ve oyun oynama hakları ihlal edilmektedir. 

Çocuk işçiliği neden büyük bir sorun?

  • Çocukların tarla gibi zor koşullarda yetişkinlerle birlikte çalışmaları gelişimlerini olumsuz etkiler. Tarımda çalışan çocuk işçilerde yapılan araştırmada çocukların %45’inde beslenme bozukluğu, %17’sinde anemi tespit edilmiştir. Kalkınma atölyesinin raporuna göre, çocukların %40’ı bel ağrısından şikayet etmiştir. İlerleyen yaşlarda cilt ve kas hastalıkları daha sık görülmektedir.
     
  • Çalışmak zorunda kalan çocukların, okula devamsızlık (Mevsimlik tarıma katılan çocuklardan %85’i okula devamsızlık sorunu yaşamakta.) ve ilerleme problemleri nedeniyle okula adaptasyonları daha zor olur. Okuldan ayrılma oranları daha yüksektir.
     
  • Risk ve tehlike faktörlerini öngöremeyen çocuklar işyerinde işveren içinde tehlike arz eder.

 

Yaş limitleri, çalışma saatleri ve dikkat edilmesi gereken hususlar

  • 14 yaşını bitirmiş ancak 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişilere çocuk işçi denir,
     
  • 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişilere genç işçi denir,
     
  • İş Kanunu’na göre 15 yaşını doldurmuş çocuklar çalışabilir.
     
  • 14 yaşından gün almış çocuklar ise hafif işlerde (sadece ailelerinin arazilerinde hafif işlerde ebeveynlerine yardım etmek koşuluyla) çalışabilir.
     
  • 15 yaşını doldurmuş olanlar için:
    • Çocuğun, sağlık ve güvenlik ve ahlaki yapısı tam olarak korunuyor olmalı
    • İlgili faaliyet koluna ilişkin yeterli spesifik bilgi ve mesleki eğitim verilmiş olmalı
       
  • 14-15 yaş grubunda çalışma kuralları:
    • Sağlık ve ilerlemelerine zarar vermeyecek işler
    • Okula devamlarını ve eğitimle ilgili olarak verilen bilgilerden yararlanmalarını engellemeyecek hafif işler
       
  • 16 – 18 yaş arası genç işçiler için yasaklanmış olan işler: gelişimlerini engelleyici gece işleri, yeraltı, yerüstü, sualtı işleri, kimyasal (zirai ilaçlama) ve tarım makinaları ile ilgili olan işler.
     
  • 16 – 18 yaş arası genç işçilerin haftalık çalışma saatleri sınırlamaları;
    • Çalışma saatleri günde 8 ve haftada 40 saatten fazla olamaz.
    • Çocukların ve genç işçilerin çalışma süreleri, 24 saatlik zaman diliminde kesintisiz 14 saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.
    • Okula devam eden çocuklar eğitim döneminde günde 2 saat, haftada azami 10 saat çalışabilir.
    • Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz 40 saatten az olamaz. Ayrıca, hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.
       
  • 16-18 yaş arası genç işçiler yetişkinler ile aynı asgari ücreti almalıdır.
     
  • 16-18 yaş arası genç işçilerin çalışabilmesi için ailelerinin izni gerekmektedir.
     
  • Tehlikeli işlerde tarım işçiliği yapabilmek için 18 yaşını bitirmiş olmak gerekmektedir.
     
  • Mevsimlik gezici tarımda çalışabilmek için;
    • 18 yaşını bitirmiş olmak
    • İşin, düşme ve yaralanma tehlikesi olmayan meyve, sebze, çiçek toplama işlerinden olması
    • Çocuğun ve genç işçinin işe yerleşmesinde ve çalışması süresince güvenliği sağlığı, bedensel, zihinsel, ahlaki ve psiko-sosyal gelişimleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınıyor olması
    • Çocuk ve genç işçiler için okula devam edenlerin okul başarılarına engel olmayacak biçimde olması
    • Çocuk ve genç işçilerin tecrübe eksikliği, mevcut veya muhtemel riskler konularında bilgisizlik veya tamamen gelişmiş olmamalarına bağlı olarak gelişmelerini, sağlık ve güvenliklerini tehlikeye sokabilecek herhangi bir riske karşı korumalarının temin edilmiş olması

Türkiye'de bu verileri göz önüne alarak T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı çocuk işçiliğin önlenmesi için tüm bağlantılarını ve kaynaklarını seferber etmiştir; 2005 yılında, 182 sayılı Sözleşme gereğince T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ilgili tüm kurum ve kuruluşların katkılarıyla 2005-2015 yıllarını kapsayan “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi için Zamana Bağlı Ulusal Politika ve Program Çerçevesi” hazırlanmış ve uygulanmıştır. 2015 yılında tamamlanan söz konusu politika ve program çerçevesi, 2017-2023 dönemini kapsayacak şekilde güncellenmiş ve Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı (2017- 2023) hazırlanmıştır. Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programında (2017-2023), öncelikli hedef grupları “Sokakta Çalışma, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışma, Tarımda Aile İşleri Dışında, Ücret Karşılığı Gezici ve Geçici Tarım İşlerinde Çalışma” olarak belirlenmiştir. Bu program ile çocukların fiziksel, bedensel, ruhsal, sosyal ve ahlaki gelişimleri üzerinde ciddi olumsuz etkilere sahip olan çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetlerin, bütüncül ve katılımcı bir ulusal program çerçevesinde gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Program çerçevesinde çocuk işçiliğini önlemeye yönelik temel stratejiler ve faaliyetler ile bunları uygulayacak kurum ve kuruluşlar belirlenmiştir. Hazırlanan bu program ile çocukların çalışma yaşamına girmesinde temel nedenleri oluşturan yoksulluğun ortadan kaldırılması, eğitimin kalitesinin ve ulaşılabilirliğinin artırılması, toplumsal bilinç ve duyarlılığın artırılması gibi geniş kapsamlı tedbirlerle başta çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri olmak üzere çocuk işçiliğinin önlenmesi temel hedef olarak belirlenmiştir.

T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Türkiye’de çocuk işçiliği sorununun üstesinden gelmek amacıyla "Çocuk İşçilik ile Mücadele Ulusal Programı"nın yanı sıra çok sayıda proje de yürütmektedir; 



Çocuk İşçiliği İle Mücadele Ulusal Programı (2017-2023)

İndirmek için tıklayınız